Bir önceki yazımda 2020 yılının ekonomik açıdan genel bir değerlendirmesini yapmaya çalışmıştım. Şimdi ise bu kadar yoğun bir belirsizlik ortamından geçtiğimiz dönemlerde yatırım kararları verirken hangi noktalara dikkat etmemiz gerektiğine dair ipuçları vermeye çalışacağım.

İlk olarak söyleyebileceğim en önemli husus, yatırım yapma kararı verirken ya da var olan yatırımlarınızda değişikliğe gitmek istediğinizde ani hareketlerden kaçınmanız olacaktır. Çoğumuz gerçek anlamda dişimizden tırnağımızdan arttırarak birikim yapıyoruz. Belirsizliğin arttığı dönemlerde, özellikle de ekonomik kriz zamanlarında yıllarca bir kenara koyarak biriktirdiklerimizi, verilen ani kararlar sonucunda hızlı bir şekilde kaybetme riski ile karşı karşıya kalıyoruz. Birkaç büyük ekonomik krizi bizzat deneyimlemiş biri olarak kriz anlarında verilen yanlış kararlar sonucunda ciddi kayıplar yaşayan örnek olaylarla sıkça karşılaştım. Hayatta yaptığımız hatalardan dersler çıkarmamız gerektiğine inanıyorum. Yatırımlarımızı planlarken ya da birikim yaparken aynı hataları tekrarlıyorsak, kaybedeceğimizi öngörerek, ya tutarsa diyerek adım atıyorsak, finansal hayatta başarısız olma ihtimalimiz yükseliyor demektir.

Ancak, açık yüreklilike belirtmem gerekir ki, her kriz her durumda kayıp getirmez. Elbette krizi fırsata çevirmenin de farklı yolları vardır. Bunların başında para politikasının görece gevşek bırakıldığı dönemlerde faiz oranlarının düşmesinin getirdiği avantajlardan faydalanmak gelmektedir. Böyle dönemlerde halen bir eviniz yoksa ev, arabanız yoksa araba alabilir ve düşük maliyetle farklı ürünlerle borçlanabilirsiniz. Faizin düşük seyrettiği yıllar/dönemler internetten kolaylıkla incelenebilmektedir. Öncelikle almak istediğiniz kredi için belirlenen oranı geçmiş oranlarla karşılaştırmalı olarak kontrol etmenizi öneriyorum. 2020 yılı 3. çeyrekte yaz aylarının başı, en son 2012-2013 yıllarında gördüğümüz oranların bile altına düşen faizler ile, konut kredisi kullanmak icin çok uygun dönemlerdi. Vadeli mevduatlara verilen faizler enflasyonun altında getiri elde ettiğinden ve reel olarak paranın değerini enflasyona karşı koruyamadığından çok fazla tasarruf sahibi bu türde yatırımları ya da yabancı para (dolar ve euro) alımını tercih etti. Altın ise, kriz dönemlerinin yatırım aracı ve güvenli liman olarak gerek fiziken, gerekse de kayden vadesiz/vadeli mevduat olarak en çok rağbet gören yatırım araçlarından biri oldu. Peki ya sonrasında ne oldu? Kredi faizlerindeki düşüş konut fiyatlarında talep yaratınca bu sefer ev fiyatlarında yükselme görüldü. Aslında faiz avantajının önemli bir kısmı ev fiyatlarının artışı ile erimiş oldu. Bu durum enflasyonu da arttırıcı yönde etkide bulundu. Özetle ilk birkaç hafta içinde ev alanlar en karlı yatırımlardan birini yapmış oldular.

Akabinde 2020 Kasım ayı itibarıyla alınan siyasi kararlar neticesinde, politika faizinin arttırılması ile birlikte sıkı para politikası uygulanmaya başlandı. TL vadeli mevduatlar stopajın da düşürülmesiyle enflasyon oranı ile kıyaslandığında görece diğer yatırım araçlarına göre daha yüksek getiri elde ettiğinden ve kredi faiz oranları da çok yükseldiğinden yurt içinde tüketim için harcanan tutarların tekrar tasarruf edilmesi imkanı doğdu. Doları dengeleyen sıcak para, sular biraz durulduğundan yurt dışından ülkemize tekrar gelmeye başladı. Uluslararası konjonktürün de etkisiyle dolar ve euro geri çekildi. Görüldüğü üzere, para politikasının belirlenmesinde güven unsurunun ne kadar önemli olduğu bir kez daha anlaşıldı. Kredi musluklarının yükselen faiz oranlarıyla kısıldığı bir dönemde harcama yapmak çok pahalı hale geldi. Şimdi yine tasarruf zamanı. Enflasyonla birlikte eriyen gelirimizi giderimizle denkleştirerek ayağımızı yorganımıza göre uzatma zamanı. Yatırımlarımızı yaparken de yüksek getirinin yüksek risk demek olduğunu, yüksek riskin ise büyük kayıplara yol açabileceğini unutmamalıyız. Bir sonraki yazımda 'Düşük risk alarak nasıl en yüksek getiriyi elde ederiz?' sorusuna cevap arayacağız. İzlemede kalın!